Chợ thông tin Cây cảnh Việt Nam - Vẫn lấn cấn chuyện phí tư vấn chứng khoán

Phó giám đốc điều hành một CTCK lớn có nhiều kinh nghiệm trong tư vấn cổ phần hóa, IPO chia sẻ như vậy và cho biết thêm, để đi đến chấm dứt một thương vụ tham vấn cổ phần hóa, IPO cho một tập đoàn hoặc một tổng công ty lớn, nhà tư vấn phải mất cả năm trời với rất nhiều công sức, nhưng mức phí thu được chỉ vài trăm triệu đồng, nhiều cũng chỉ vài tỷ đồng do bất cập của cơ chế tính phí tham mưu cổ phần hóa, IPO.

Theo quy định hiện hành, uổng cổ phần hóa tính theo giá trị DN, với mức chi không quá 500 triệu đồng đối với các DN có giá trị trên 100 tỷ đồng. Trường hợp cổ phần hóa tập đoàn, tổng công ty, thì Ban chỉ đạo cổ phần hóa ít cơ quan có thẩm quyền nếu vượt mức quy định.

“Vì chẳng mấy lãi lờ, nên Công ty xác định tham dự tham vấn cổ phần hóa, IPO cho vài DN lớn, coi đây là một hình thức đầu tư để làm hình ảnh, chứ tính chi li thì chẳng thu được lợi ích gì đáng kể…”, vị lãnh đạo CTCK trên chia sẻ.

Tìm hiểu của Đầu tư Chứng khoán cho thấy, các CTCK nhỏ muốn có nhiều việc, nhưng rất khó ký được các giao kèo tham vấn cổ phần hóa, IPO vì các DN quy mô lớn thường thích thuê các CTCK lớn. trái lại, các CTCK lớn, uy tín đang phải nói lời khước từ tư vấn cổ phần hóa, IPO với nhiều công ty, vì mức phí thu được bọt bèo; đồng thời, không có triển vọng kiếm thêm giá trị gia tăng.

Khẩu vị tư vấn cổ phần hóa, IPO ưa thích của các CTCK lớn là tập kết tham vấn cho các tập đoàn, tổng công ty lớn. Điều này mang lại nhịp “kiếm thêm” cho nhà tham mưu nếu hỗ trợ đối tác IPO đắt hàng. Hơn nữa, các DN lớn có rất nhiều công ty con, công ty liên kết, các CTCK có dịp cung cấp dịch vụ tham vấn cho các đơn vị thành viên.

“Làm mềm” cơ chế phí tham vấn

Để chống ế cho các đợi IPO, qua đó, thúc đẩy cổ phần hóa, khi xây dựng dự thảo Nghị định quy định về chuyển DN do nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ thành công ty cổ phần thay thế Nghị định 59/2011 (đang lấy ý kiến rộng rãi), Bộ Tài chính đề xuất cách mới trong bán cổ phần qua IPO là phương thức dựng sổ (Book building).

Theo phương thức này, đơn vị tham mưu, bảo lãnh phát hành và nhà phát hành phối hợp với nhau trong quá trình tạo lập, tiếp thu và ghi lại cầu cổ phiếu của nhà đầu tư, trên cơ sở đó tổ chức phát hành sẽ thực hiện chào bán ra sức chúng phê duyệt bảo lãnh phát hành cách chơi chứng khoán. Khi đó, tổ chức bảo lãnh phát hành phối hợp với tổ chức phát hành xác định khoảng giá dự định và dựa vào nhu cầu của thị trường trên cơ sở dựng sổ lệnh về nhu cầu nhà đầu tư để xác định mức giá rốt cuộc.

Với đặc thù trên, phương thức dựng sổ sẽ không chung khoan có “đất sống” nếu quy định cứng về mức phí tham vấn cổ phần hóa, IPO ngày nay vẫn duy trì, bởi khối lượng công việc đặt ra cho nhà tham vấn lớn, trong khi mức thu phí chẳng ăn thua. Do đó, để tương xứng với phương thức dựng sổ, ông Đặng Quyết Tiến, Phó Cục trưởng Cục Tài chính DN, Bộ Tài chính cho biết, tại dự thảo Nghị định thay thế Nghị định 59/2011, Bộ Tài chính đề xuất sửa đổi cơ chế hiện hành theo hướng phí cổ phần hóa giao cho cơ quan đại diện chủ sở hữu phê duyệt, giám đốc điều hành DN quyết định mức chi cụ thể và chịu bổn phận tin nhanh chung khoan trước luật pháp về quyết định của mình.

Các khoản hoài cổ phần hóa gồm: các khoản tổn phí trực tiếp tại DN (kiểm kê, xác định giá trị tài sản; lập phương án cổ phần hóa, xây dựng điều lệ; uổng tổ chức bán cổ phần…); tiền thuê kiểm toán, tham vấn cổ phần hóa và bán cổ phần; thù lao cho Ban chỉ đạo cổ phần hóa và tổ giúp việc…

ý kiến từ các CTCK cho rằng, dự thảo Nghị định cũng như quy định hiện hành chưa có khung pháp lý cho mức phí thành công mà DN quốc gia chung khoan cổ phần hóa, IPO trả cho đơn vị tư vấn trong trường hợp tham mưu giới thiệu và chào bán được cho đối tác chiến lược tốt, trong khi thực tại đơn vị tư vấn thường thu được phí thành công chứng khoán theo hiệu quả tham vấn đối với các DN tư nhân…

Nếu không có cơ chế phí thành công thì đơn vị tham mưu không có động lực tham dự chào bán, từ đó việc các DN nhà nước tự mày mò bán vốn chiến lược sẽ rất khó khăn và khả năng thành công thấp do thiếu kinh nghiệm. Do đó, dự thảo Nghị định nên bổ sung nội dung này.

“thực tại, khi triển khai dịch vụ chứng khoán tham mưu tại các DN tư nhân, chúng tôi có thể linh hoạt vận dụng các cấu trúc phí khác nhau, thậm chí là cấu trúc phí lũy tiến theo chừng độ thành công của kết quả huy động vốn, trong khi lại không nhận được kết quả rưa rứa khi tham vấn cho các DN quốc gia cổ phần hóa, IPO…”, bà Phạm Thị Thanh, Giám đốc Ngân hàng Đầu tư, CTCK Bản Việt (VCSC) san sẻ và yêu cầu cần bổ sung cơ chế phí thành công để kích thích các đơn vị tư vấn tham dự IPO, bán cổ phần cho nhà đầu tư chiến lược.